Bihar Board Class 10th Sanskrit पाटलिपुत्रवैभवम् Subjective Question : दोस्तों अगर आप Bihar Board Class 10th का Student हैं। और BSEB Class 10th की तैयारी कर रहे हैं। तो यहाँ पर Sanskrit संस्कृत का Subjective Question दिया गया है। जिससे आपको Class 10th की तैयारी करने में काफी आसान हो जायेगा।
Bihar Board Class 10th Sanskrit पाटलिपुत्रवैभवम् Subjective Question
इसमें बिहार की राजधानी पटना के प्राचीन महत्त्व का निरूपण करने के साथ ऐतिहासिक परम्परा से आधुनिक राजधानी के प्रसिद्ध स्थलों का भी निरूपण किया गया है। इस पाठ को कण्ठाग्र करके छात्र किसी वाक्-प्रतिस्पर्धा में भाग ले सकते हैं ।
| पाटलिपुत्रवैभवम् |
1. पाटलिपुत्रनगरस्य विषये द्वे वाक्ये संस्कृतभाषायां वदत।
उत्तर :- पाटलिपुत्रनगरं महत्त्वपूर्णं नगरम् अस्ति । एशाह नगर: चन्द्रगुप्तस्य राज्यस्य प्रधानं भवती।
2. अधोलिखितानां समस्तपदानां विग्रहं वदत-सचिवालयः, गोलगृहम्, महीतलतिलकम्, महानगरम्, सरस्वतीकुलगृहम्
उत्तर :- त्वया भिन्नानि स्थानानि वर्णितानि। सचिवालय, गोलगृह, महिताल तिलक, महानगर, एवं सरस्वती कुल गृह। सर्वाणि भिन्नप्रकारस्य स्थानानि भवितुम् अर्हन्ति । एतेषां विषये अधिकं विवरणं इच्छति वा ?
3. कुट्टनीमताख्यं काव्यं कस्य कवेः रचना अस्ति?
उत्तर :- “कुट्टनीमाता” इति काव्यं प्रसिद्धभारतीयकविः कालिदासः लिखितः अस्ति । एतत् प्रसिद्धं संस्कृतकाव्यं यत् कालिदासस्य “विक्रमोर्वसियम्” इति नाटके प्रस्तुतम् अस्ति। अस्मिन् काव्ये कुट्टानिमा नामिका चण्डली बालिकायाः प्रेम्णः कथा अस्ति । अस्मिन् काव्ये प्रेम, धर्मः, समाजे भिन्नमूल्यानां विषये चिन्तनं च इति विषयः उत्थापितः अस्ति ।
4. पाटलिपुत्रं कस्याः नद्याः तीरे अवस्थितमस्ति ?
उत्तर :- पाटलिपुत्रं गङ्गा नद्याः तीरे अवस्थितमस्ति।
5. चन्द्रगुप्तमौर्यस्य काले अस्य नगरस्य रक्षाव्यवस्था कीदृशी आसीत् ?
उत्तर :- चन्द्रगुप्तमौर्यस्य काले नगररक्षणस्य महत्त्वम् आसीत् । प्रमुखनगरेषु स्थानीयसेनाः आसन् ये नगरस्य सुरक्षायाः उत्तरदायी आसन् । चन्द्रगुप्तमौर्यः स्वसेनायाः बहुसंख्येन नियोजयित्वा विभिन्ननगरानां रक्षणार्थं सेनायाः विभाजनं कृतवान् । तदतिरिक्तं नगरानां रक्षणार्थं महत्त्वपूर्णस्थानेषु दुर्गाणि, दुर्गाणि च निर्मिताः । एते दुर्गाः दुर्गाः च नगरस्य रक्षणे महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वहन्ति स्म, काले काले सेनाभिः सह युद्धं कर्तुं समर्थाः आसन् ।
Class 10th Sanskrit पाटलिपुत्रवैभवम् Subjective Question
6. राज्ञः अशोकस्य समये अस्य नगरस्य वैभवं कीदृशम् आसीत् ?
उत्तर :- अशोकस्य राज्ञः काले तस्य नगरस्य वैभवः भारतीय-इतिहासस्य अतीव उच्चः आसीत् । अशोकः प्रमुखः उत्कृष्टः सम्राट् आसीत्, तस्य शासनकाले भारतीयसभ्यतायाः विस्तारः, प्रफुल्लितः च अभवत् । तस्य काले नगरेषु विविधाः विज्ञानाः, कलाः, साहित्यः, धार्मिकसंस्कृतिः च प्रवर्धिताः। अशोकस्य शासनकाले पाटलिपुत्रः (नवनीलः) सारनाथः च केचन महत्त्वपूर्णाः नगराः आसन्, ये तस्य शासनकाले विशेषतया महत्त्वपूर्णाः आसन्। एतेषु नगरेषु शिलालेखाः, स्तूपाः इत्यादयः सांस्कृतिकस्थलानि निर्मिताः, ये अद्यापि भारतीय-इतिहासस्य महत्त्वपूर्णाः धार्मिकाः, सांस्कृतिकाः च स्मारकाः सन्ति।
7. काव्यमीमांसानामकं ग्रन्थं कः अलिखत् ?
उत्तर :- काव्यमीमांसायां अनेके ग्रन्थाः लिखिताः अस्ति। प्रमुखं ग्रन्थं “काव्यमीमांसा” नाम्ना ग्रन्थः आरण्येन्द्रसरस्वतीकृतः अस्ति। एतत्समाख्यानं संस्कृते अध्ययनाय लाभकरं भवति।
| Class 10th Sanskrit Subjective Question | |
| 📕 | पाटलिपुत्र वैभवम |
| 📕 | अलसकथा |
| 📕 | संस्कृतसाहित्ये लेखिकाः |
| 📕 | भारतीयसंस्काराः |
| 📕 | कर्मवीर कथा |
| 📕 | स्वामी दयानन्दः |
| 📕 | व्याघ्रपथिक कथा |
| 📕 | विश्वशांति |
